ប្រជាជនខ្មែរមិនគួរប្រារព្ធថ្ងៃ ៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ជាថ្ងៃជ័យជំនះរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះទេ។ ខាងក្រោមនេះជាមូលហេតុ

ដោយ៖ សុបិន អ៊ុង

កាលពីខែមករា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងជាង ២៥០ នាក់ និងមន្ត្រីជាប់ឆ្នោតរបស់ ទីក្រុងឡូវែល បីនាក់ បានចូលរួមពិធីជប់លៀងខួបលើកទី ៤៤ របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅភោជនីយដ្ឋាន Lowell’s Pailin ។ មន្ត្រីជាប់ឆ្នោតខ្មែរអាមេរិកាំងទាំងបីរូបរួមមាន តំណាងរដ្ឋ រ៉ាឌី មុំ អភិបាលក្រុងឡូវែល លោក សុខារី ចូវ និងសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង លោក ប៉ុលរដ្ឋា យ៉ែម។ ប្រភពបានប្រាប់កាសែតខ្មែរប៉ុស្តិ៍ USA ថា អភិបាលក្រុង ចូវ និងសមាជិកក្រុមប្រឹក្សា លោក យ៉ែម អះអាងថា ពួកគេចូលរួមជាកម្រិតផ្ទាល់ ខ្លួន។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី មន្ត្រីគួរតែដឹងថា នាទីដែលពួកគេត្រូវបានជ្រើសរើសជា សាធារណៈឱ្យចូលបម្រើការងារក្នុងទីសាធារណៈនោះ ពួកគេបានបាត់បង់អភ័យឯកសិទ្ធិក្នុងនាមជាពលរដ្ឋឯកជន ហើយនឹងត្រូវទទួលរងការត្រួតពិនិត្យជាសាធារណៈចំពោះសកម្មភាពរបស់ពួកគេ។

ខ្ញុំចង់ពន្យល់ប្រជាជនរស់នៅទីក្រុងឡូវែល ពីសារៈសំខាន់នៃថ្ងៃនេះ និងមូលហេតុដែលប្រជាជនកម្ពុជាមិនគួរប្រារព្ធទិវានេះ ប៉ុន្តែត្រូវចងចាំនូវសង្រ្គាមវៀតណាមដែលត្រូវបានគេបំភ្លេចចោល ដែលវៀតណាមបានឈ្លានពាន និងកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជាអស់រយៈពេល ១០ ឆ្នាំ និងបានសម្លាប់ប្រជាជនខ្មែរជាង មួយលាននាក់ នេះបើយោងតាមទិន្នន័យរបស់រដ្ឋាភិបាល និងការសិក្សាដោយ សាកលវិទ្យាល័យហាវ៉ៃ។

នៅថ្ងៃទី ២១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៨ វៀតណាមបានបើកការឈ្លានពានពេញទំហឹងលើប្រទេសកម្ពុជាជាមួយនឹងកងទ័ពចំនួន ១៧០០០០ នាក់ បានបណ្តេញខ្មែរក្រហមក្នុង រយៈពេលត្រឹមតែពីរសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះ។ ថ្ងៃទី ៧ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ គឺជាថ្ងៃនៃការដួលរលំនៃរបបខ្មែរក្រហម ដែលជារបបមួយល្បីថាបានសម្លាប់មនុស្ស ២ លាននាក់។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ អំពើប្រល័យពូជសាសន៍កម្ពុជាមិនបានបញ្ចប់នៅឆ្នាំ ១៩៧៩ ឬចាប់បានផ្តើមនៅឆ្នាំ១៩៧៥ ទេ។ ប្រភពដដែលខាងលើធ្លាប់ផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈថា មនុស្សស្លាប់ចន្លោះពី ១.៨ លាន ទៅ ២ លាននាក់ ក្នុងរបប ប៉ុល ពត សន្មត់ដោយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយលោកខាងលិច ប៉ុន្តែគ្មាននរណាម្នាក់ផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈអំពីប្រជាជនកម្ពុជារហូតដល់ ១,៥ លាននាក់ ដែលបានស្លាប់ក្រោមការកាន់កាប់របស់វៀតណាមនោះទេ។

បន្ទាប់ពីការលុកលុយ វៀតណាមបានបង្កើតរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមដែលគាំទ្រដោយអ្នករត់ចោលស្រុកជាខ្មែរក្រហមមួយចំនួន ខណៈដែលកម្លាំងខ្មែរក្រហមដែលនៅសេសសល់បានភៀសខ្លួនទៅព្រំដែនថៃ ហើយធ្វើសង្រ្គាមទ័ពព្រៃប្រឆាំងនឹងកងទ័ព វៀតណាម។ រដ្ឋាភិបាលអាយ៉ងវៀតណាមដែលគេស្គាល់ថាជាសាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា (ស.ប.ក.) មិនទទួលបានការទទួលស្គាល់ពីអង្គការសហប្រជាជាតិទេ។ ខ្មែរក្រហមនៅតែជារដ្ឋាភិបាលផ្លូវការនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ។

វៀតណាមប្រឈមនឹងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិជុំវិញការឈ្លានពានកម្ពុជា។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វៀតណាមបានទទួលជំនួយផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចពីសហភាពសូវៀត ហើយបានបន្តប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមតស៊ូកម្ពុជាដែលគាំទ្រដោយអាមេរិក និងចិនសម្រាប់រយៈពេលមួយទសវត្សរ៍ទៀត រហូតដល់ការដួលរលំនៃជញ្ជាំងប៊ែរឡាំងនៅពេលដែលចក្រភពសូវៀតដួលរលំ។ បើគ្មានជំនួយសេដ្ឋកិច្ចពីសហភាពសូវៀតទេ វៀតណាមមិនអាចបន្តគាំទ្រកិច្ចប្រឹងប្រែងធ្វើសង្គ្រាមបានទេ ហើយត្រូវបានបង្ខំឱ្យដកទ័ពចេញ។ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមគាំទ្រសាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ដែលបន្ទាប់មកដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានមកតុចរចានៅកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ ១៩៩១ ដែលបានបញ្ចប់សង្រ្គាមវៀតណាមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងបានត្រួសត្រាយផ្លូវទៅកាន់ការបោះឆ្នោតដោយសេរីជាលើកដំបូងរបស់ប្រទេស។

អង្គការសហប្រជាជាតិបានឧបត្ថម្ភគាំទ្រការបោះឆ្នោតដោយសេរីក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣ ។ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមគាំទ្រ សាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា បានប្តូរឈ្មោះទៅជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា (CPP) ប៉ុន្តែបានរក្សាការិយាល័យនយោបាយរបស់ខ្លួន ហើយបានចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានចាញ់ឆ្នោត ជ័យជម្នះបានទៅ គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចរបស់រាជានិយម។ ទោះជាយ៉ាងណា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបដិសេធមិនទទួលយកលទ្ធផលនេះ ហើយគំរាមបំបែកកម្ពុជាភាគខាងកើត។ សម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ព្រះប្រធានគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច បានយល់ព្រមបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីបញ្ចៀសសង្រ្គាមមួយទៀត ចាប់តាំងពីប្រទេសកម្ពុជាមានសង្រ្គាមជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងរយៈពេល ២ ទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ។ ព្រះអង្គម្ចាស់ រណឫទ្ធិ បានដឹងតិចតួច បួនឆ្នាំក្រោយមក សហនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានធ្វើរដ្ឋប្រហារ ចាប់ខ្លួនព្រះអង្គម្ចាស់ និងគ្រប់គ្រង។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក លោក ហ៊ុន សែន បានវាយកម្ទេចរាល់ការប្រឆាំងទៅនឹងអំណាចរបស់គាត់នៅក្នុងការបោះឆ្នោតរាល់លើក ដោយធ្វើឱ្យប្រាកដថាគាត់មានអំណាចទាំងស្រុង។

ថ្ងៃ ៧ មករា ជាកេរដំណែលរបស់លោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សប្រជាជន ដែលវៀតណាមគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលសាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ពីឆ្នាំ ១៩៧៩ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។ អ្នកដែលប្រារព្ធទិវានេះជាជ័យជម្នះរបស់ខ្លួនគួររំលឹកដល់ប្រវត្តិសាស្ត្រថា ក្នុងរជ្ជកាល១០ឆ្នាំក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់វៀតណាម ខ្មែរ ១,៥ លាននាក់ ត្រូវបានបាត់បង់ ជីវិត និងមិនគួរបំភ្លេចឡើយ។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺជារដ្ឋាភិបាលវៀតណាម។ ប្រទេសកម្ពុជានឹងក្លាយជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសវៀតណាម ដូចជាខ្មែរក្រោម (ដីសណ្ដទន្លេមេគង្គក្រោម) ដែលជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានបញ្ចូលដោយវៀតណាមនៅឆ្នាំ ១៩៥៤ បន្ទាប់ពីបានកាន់កាប់ជាង ២០០ ឆ្នាំ។ ប្រវត្តិសាស្ត្រនឹងកើតឡើងវិញដោយខ្លួនឯងនៅពេលដែលអ្នកមិនរៀនពីវា។

ក្នុងនាមជាមន្ត្រីជាប់ឆ្នោតខ្មែរអាមេរិកាំង គួរតែសិក្សាប្រវត្តិសាស្ត្រ និងធ្វើជាគំរូវិជ្ជមានសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ មិនដើរតាមការដឹកនាំខុស។ ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងមិនគួរគាំទ្រ រដ្ឋាភិបាលផ្តាច់ការរបស់កម្ពុជាក្នុងពេលកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសដែលប្រកាន់យកសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។ វាមិនមែនជាអ្វីដែលអាមេរិកកំពុងនិយាយនោះទេ ហើយពួកគេមិនគួរចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយណាមួយជាមួយគណបក្សគ្រប់គ្រងតែម្នាក់ឯងនៅកម្ពុជា ពេលរស់នៅក្នុងទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក តិចជាងមន្ត្រីជាប់ឆ្នោត៕