កម្ពុជាជាប់លេខជិតចុងប៉ូចខាងនីតិរដ្ឋ តាមការស្រាវជ្រាវអង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោកឆ្នាំ២០២៤
ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី
ប្រទេសកម្ពុជា ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ ជាប្រទេសដែលមាននីតិរដ្ឋខ្សោយបំផុតក្នុងចំណោមប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានទាំង១១ ដែលស្ថិតក្នុងលេខរៀងទី១៤១ ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង១៤២ នៅលើពិភពលោកសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤។
អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (World Justice Project (WJP))បានចេញផ្សាយសេចក្តីរាយការណ៍ស្ដីពីនីតិរដ្ឋនៃប្រទេសទាំង ១៤២ នៅលើពិភពលោក កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា ប្រទេសកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី១៤១ ចំណែកប្រទេសភូមា ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី១៣៨ ខណៈប្រទេសហ្វីលីពីន ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី៩៩ និងប្រទេសវៀតណាម ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី៨១។
ក្រៅពីនេះ ប្រទេសថៃ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី៧៨ ខណៈប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី៦៨ ចំណែកប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី៥៥។
ដោយឡែកប្រទេសសិង្ហបុរី មាននីតិរដ្ឋល្អជាងគេ គឺជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី១៦ រីឯប្រទេសឡាវ ប្រទេសទីម័រលេស និងប្រទេសប្រ៊ុយណេដារ៉ូសាឡាម មិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូលក្នុងសេចក្តីរាយការណ៍នេះទេសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤ នេះ។
ការកំណត់នីតិរដ្ឋនៃអង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក គឺផ្អែកលើមូលដ្ឋានពីវិសាលភាពនៃការប្រើអំណាចដោយមេដឹកនាំប្រទេសនីមួយៗជុំវិញការធានានូវការអនុវត្តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ការអនុវត្តច្បាប់ផ្សេងៗ រួមទាំងការធានានូវសេរីភាពសារព័ត៌មានផងដែរ។ ដទៃពីនេះ ក៏វាស់វែងទៅលើការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ការបើកចំហសេរីភាពពីរដ្ឋាភិបាល ការបើកចំហសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ ការធានាបាននូវសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងកត្តាមួយចំនួនទៀត។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦ មក ប្រទេសកម្ពុជាតែងរក្សាតំណែងជាប្រទេសដែលមាននីតិរដ្ឋទន់ខ្សោយក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ២ នៅលើពិភពលោករហូតមក គ្រាន់តែខុសលេខរៀងទៅតាមចំនួនប្រទេសដែលគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោកបានកំណត់ក្នុងការស្រាវជ្រាវទៅតាមឆ្នាំនីមួយៗប៉ុណ្ណោះ។
ជាក់ស្តែង ឆ្នាំ២០១៦ ឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០១៨ ប្រទេសកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី១១២ ចំនួន ៣ឆ្នាំជាបន្តបន្ទាប់គ្នា ក្នុងចំណោមប្រទេស១១៣។ ឆ្នាំ២០១៩ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី១២៥ ក្នុងចំណោមប្រទេស១២៦។ ឆ្នាំ២០២០ កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី១២៧ ក្នុងចំណោមប្រទេស១២៨។
នៅឆ្នាំ២០២១ ប្រទេសកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី១៣៨ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៣៩។ ឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី១៣៩ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៤០។ ដោយឡែកឆ្នាំ២០២៣ និងឆ្នាំ២០២៤ ប្រទេសកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី១៤១ ចំនួន ២ឆ្នាំជាប់ៗគ្នា ក្នុងចំណោមប្រទេស១៤២ ខណៈប្រទេសដែលមានពិន្ទុក្រោមកម្ពុជារហូតមកនោះ គឺគ្មានប្រទេសណាផ្សេងក្រៅពីប្រទេសវេណេហ្ស៊ុយអេឡា នៅអាមេរិកខាងត្បូងនោះឡើយ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អតីតនាយកខុទ្ទកាល័យប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក មុត ចន្ថា សរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ បែបឌឺដងថា លោកសូមអបអរសាទរកម្ពុជាដែលជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៤១ ដែលមាន “នីតិរដ្ឋបាតតារាង” ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន ១៤២ សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤ នេះ។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍រិះគន់ថា កម្ពុជាស្ថិតក្រោមការដឹកនាំជាង ៤០ឆ្នាំរបស់បក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន បានប្រើអំណាចយោធាផ្ដាច់មុខរំលោភលើច្បាប់អន្តរជាតិនានាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ជាដើម ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យនីតិរដ្ឋរបស់កម្ពុជាមិនអាចចេញផុតពីបាតតារាងបែបនេះ៕