ក្រោយបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយវៀតណាមពលរដ្ឋត្បូងឃ្មុំទាមទារឲ្យយកដីស្រែនិងភូមិពីវៀតណាមមកវិញ
ពលរដ្ឋជាច្រើនគ្រួសាររស់នៅក្នុងស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ នៅតែអាស្រ័យផល និងដាំដុះលើដីធ្វើចម្ការ កេរឪពុកម្ដាយរបស់ពួកគាត់ ដែលបាត់បង់ទៅវៀតណាម ក្រោយពីបោះបង្គោលព្រំដែន។
ពួកគាត់អះអាងថា អាជ្ញាធរខ្មែរ និងវៀតណាម បានពន្លឿនបោះបង្គោលព្រំដែននៅតំបន់នោះ ដោយលាក់លៀម ក្នុងពេលកម្ពុជាកំពុងរាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ និងមានវិបត្តិនយោបាយ។
នៅរយៈពេលជាង ៣ឆ្នាំចុងកន្លងទៅនេះ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០២០ ក្នុងពេលដែលពលរដ្ឋកម្ពុជាកំពុងខ្វល់ខ្វាយការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩ បែរជារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា-វៀតណាមពន្លឿនបោះបង្គោលព្រំដែនដោយស្ងាត់ៗ និងលាក់បាំង ឋិតក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ។
ពលរដ្ឋអះអាងថា តំបន់ដែលអាជ្ញាធរកម្ពុជា និងវៀតណាម បោះបង្គោលព្រំដែន គឺឋិតក្នុងឃុំទន្លូង ឃុំជាំក្រវៀន ឃុំជាំ ឃុំចាន់មូល និងឃុំដារ ស្រុកមេមត់ ក្នុងចន្លោះបង្គោលព្រំដែនលេខ ៩៥ រហូតដល់បង្គោលលេខ ៩៨។
ពលរដ្ឋភាគច្រើនមិនបានដឹងរឿងរ៉ាវនេះទេ ហើយនៅគ្រាដែលពួកគាត់ប្រទះឃើញ បង្គោលព្រំដែន បោះចំកណ្តាលដីស្រែកេរដូនតារបស់ពួកគាត់ទើបផ្អើលឆោឡោ អ្នកខ្លះស្រែកយំ និងខ្លះទៀតនៅស្ងៀមបៀមទុក្ខកង្វល់មិនហ៊ានតវ៉ាខ្លាចអាជ្ញាធរធ្វើបាប និងប្តឹងទៅតុលាការ។
អ្នកភូមិថា ក្នុងចន្លោះបង្គោលព្រំដែនលេខ៩៥ ឋិតក្នុងភូមិជើង ឃុំជាំ ស្រុកមេមត់ ក្រោយពីបោះបង្គោលព្រំដែនរួចរាល់ អាជ្ញាធរវៀតណាម បានពន្លឿនសាងសង់ផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែនគ្រប់កន្លែង ធ្វើឱ្យដីស្រែចម្ការរបស់ពលរដ្ឋខ្មែររាប់រយហិកតារ បានបាត់បង់ទៅវៀតណាមកាន់កាប់។
ពលរដ្ឋរស់នៅស្រុកមេមត់ ថ្លែងសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ពេលនេះមានពលរដ្ឋជាច្រើនគ្រួសារ រស់នៅភូមិនេះនៅតែក្លាហាន ទៅប្រមូលផលចម្ការដោយបេះផ្លែដូង ស្វាយ និងទុរេន លើដីរបស់ខ្លួន ដែលវៀតណាមកំពុងកាន់កាប់នាពេលបច្ចុប្បន្ន។
លោកបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋទាំងនោះមិនសុខចិត្តចំពោះការបោះបង្គោលព្រំដែនមិនត្រឹមត្រូវ និងលាក់បាំងបែបនេះឡើយ។
ពលរដ្ឋសុំលាក់ឈ្មោះ៖ «ក្រោយពីធ្វើផ្លូវក្រវាត់ចម្ការស្វាយមួយចំនួន នៅខាងត្បូងផ្លូវ មានន័យថា នៅខាងវៀតណាម។ តែពលរដ្ឋខ្មែរយើង ខ្ញុំសរសេរនៅភូមិជើង ទុរេនគាត់នៅតែដុះ ហើយដូនតាគាត់នៅជ្រោង។ ខ្ញុំជឿថា នៅថ្ងៃខាងមុខ នឹងមានបញ្ហាទៀត ដីអស់ហ្នឹង»។
អ្នកស្រុកអះអាងថា ភូមិអំផុល និងក្រអូប (អ្នកស្រុកហៅក្រៅថា ភូមិភោគ) ក្នុងឃុំចាន់មូលដែលមានពលរដ្ឋខ្មែររាប់ពាន់គ្រួសាររស់នៅតាំងពីបុរាណកាលមក បានបាត់បង់ទៅវៀតណាមកាន់កាប់ទាំងស្រុងហើយ។
ភូមិទាំងនេះ មានផ្ទះខ្មែរបុរាណ និងលំនៅឋានចាស់ៗរបស់ដូនតាខ្មែររាប់រយខ្នង ហើយអាជ្ញាធរវៀតណាម បានបិទសិទ្ធិពួកគាត់ មិនឱ្យរៀនអក្សរខ្មែរ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចុះហត្ថលេខាប្រើប្រាស់ សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋឆ្នាំ១៩៨៥។
ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅក្នុងភូមិទាំងនេះ នៅតែលួចបញ្ជូនកូនឱ្យមករៀនភាសាខ្មែរ ក្នុងទឹកដីខ្មែរ នៅកៀកតំបន់ព្រំដែន ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។
ភូមិទាំងនេះ បើទោះបីជាវៀតណាមកាន់កាប់ក្តី ក៏ពួកគាត់អាចឆ្លងដែនមកដីខ្មែរបានធម្មតា ក៏ប៉ុន្តែក្រោយពីបោះបង្គោលព្រំដែនរួចរាល់ និងសង់ផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែន អាជ្ញាធរវៀតណាមមិនអនុញ្ញាតឱ្យពួកគាត់ចេញចូលមកខ្មែរដោយសេរីឡើយ។
អ្នកភូមិបន្ថែមទៀតថា ក្រោយពីអាជ្ញាធរកម្ពុជា និងវៀតណាម បោះបង្គោលព្រំដែនរួចរាល់ ក្នុងស្រុកមេមត់ និងស្រុកពញាក្រែក ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ពួកគាត់តែងតែលើកគ្នាតវ៉ា និងប្តឹងទៅអាជ្ញាធរឱ្យជួយដោះស្រាយដីស្រែចម្ការរបស់ពួកគាត់តែគ្មានបានផលឡើយ។
ដែនដីភូមិអំផុល លាតសន្ធឹងទល់នឹងវត្តស្រែតានង ហើយអាជ្ញាធរខ្មែរ និងវៀតណាម បានឯកភាពគ្នាបោះបង្គោលព្រំដែន និងសង់ផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែន នៅជាប់នឹងរបងវត្តនេះ។
លើសពីនេះទៀត បន្ទាប់ពីបោះបង្គោលព្រំដែនរួច អាជ្ញាធរវៀតណាមបានក្តាប់យ៉ាងណែន និងសាងសង់ផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែនគ្រប់ច្រកល្ហក សូម្បីតែប៉ុស្តិ៍ព្រំដែនខ្មែរមួយចំនួនក៏ត្រូវបានវៀតណាមកាន់កាប់ដែរ។
ពលរដ្ឋថ្លែងសុំលាក់ឈ្មោះ៖ «បោះបង្គោលព្រំដែនពិបាកណាស់ស្រេចតែគេចង្អុល ស្រេចតែគេបង្ហាញ។ ពលរដ្ឋភាគច្រើនគឺមិនបានដឹងបានឮទេ គេឃុបឃិតគ្នាគេទៅ និយាយគ្នាគេទៅ។ ពលរដ្ឋមិនដឹងទេ ទាល់តែថា ស្អែកឡើងទាន់តែឃើញបង្គោលចំ នាំគ្នាស្រែកយំ អ្នកខ្លះសំងំ និងអ្នកខ្លះមិនហ៊ាននិយាយបៀមទុក្ខ»។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតរស់នៅភូមិចាន់មូល លោក ឈីន ឆន មានប្រសាសន៍ថា គ្រួសារលោកមានដីស្រែសរុបជាង ៧ហិកតារ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលដែលអាជ្ញាធរបោះបង្គោលព្រំដែន និងធ្វើផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែនរួចនៅសល់តែ ១ហិកតារប៉ុណ្ណោះ ហើយ ៦ហិកតារទៀត របូតទៅវៀតណាមគ្រប់គ្រង៖
លោក ឈីន ឆន៖ «ខ្ញុំឈឺចាប់ពេកហើយ នៅតែសោកស្តាយដែរ ធ្វើម៉េចវាជាការជាក់ស្តែង បើសិនអនាគតទៅ ក្មេងជំនាន់ក្រោយ អាចដោះស្រាយបានពីមួយជំនាន់ ទៅមួយជំនាន់ តាមច្បាប់អន្តរជាតិ ខ្ញុំក៏ត្រេកអរដែរ»។
ចំណែកភូមិត្រពាំងផ្លុង ស្រុកពញាក្រែកមានពលរដ្ឋចំនួន ១០៦គ្រួសារ មានទំនាស់ដីធ្លីជាច្រើនឆ្នាំហើយ គឺក្រោយពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងវៀតណាមបានបោះបង្គោលព្រំដែនលេខ១១៤ ដល់លេខ១១៩ រួចរាល់ ធ្វើឱ្យពួកគាត់បាត់បង់ដីស្រែកេរដូនតាទំហំជាង ៦០ហិកតារ។
ទិដ្ឋភាពបង្គោលព្រំដែនលេខ៧ ស្ថិតនៅស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ នៅថ្ងៃទី២ កញ្ញា ២០២៣។ រូប៖ ពលរដ្ឋផ្ដល់ឱ្យ
អ្នកភូមិអះអាងថា ទាហានវៀតណាមតែងតែកាន់កាំភ្លើង ដំបងឆក់ និងខ្នោះដៃឆ្លងដែនចូលមកបណ្ដេញ និងរើខ្ទមចាំចម្ការរបស់ពួកគាត់ចោលដោយអះអាងថា ជាដីតំបន់ព្រំដែន។
យុវជនដែលតែងចុះពិនិត្យតំបន់ព្រំដែន លោក សឿន មករា ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មី ពន្លឿនដោះស្រាយបញ្ហានេះជូនពលរដ្ឋ ដោយយុត្តិធម៌និងអនុញ្ញាតឱ្យយុវជនចូលរួមតាមដានរឿងនេះឱ្យបានទូលំទូលាយ។
លោក សឿន មករា៖ «រដ្ឋាភិបាលថ្មីចាំបាច់ត្រូវមានយន្តការយ៉ាងម៉េច លុបបំបាត់ភាពមន្ទិល និងបង្ហាញពលរដ្ឋខ្លួនឯង មានទំនុកចិត្តលើខ្លួន។ ត្រូវមានយន្តការច្បាស់លាស់ ជំរុញពលរដ្ឋខ្លួនឯង ឈ្មុសឈ្មុលរឿងឯកសារបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទាន់អាចទាក់ទងសុំការបកស្រាយបន្ថែមរឿងនេះពីរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុករដ្ឋលេខាធិការកិច្ចការព្រំដែន លោក ឡាំ ជា បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី១ តុលា។
រីឯប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលដែលទើបឡើងកាន់តំណែងថ្មី លោក ប៉ែន បូណា ក៏មិនទាន់អាចទាក់ទងបានដែរ នៅថ្ងៃដដែលនេះ ដោយទូរស័ព្ទហៅចូល តែគ្មានអ្នកលើក។
ក៏ប៉ុន្តែ កន្លងទៅ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានព្រមានចាប់ខ្លួនជនទាំងឡាយណា ដែលរិះគន់ពីបញ្ហាព្រំដែន។
លោក ហ៊ុន សែន៖ «ឥលូវមកប៉ុន្មានចាប់ប៉ុណ្ណឹង រឿងទល់ដែនអត់មានឱ្យរញ៉េរញ៉ៃ។ កុំថា រដ្ឋាភិបាលហ៊ុន សែន ផ្ដាច់ការ នេះមិនមែនការតស៊ូមតិទេ»។
ថ្មីៗនេះ រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុក រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានកិច្ចការព្រំដែន ដែលទើបឡើងកាន់តំណែង លោក ឡាំ ជា បានចេញលិខិតប្រកាសព័ត៌មានមួយអះអាងថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនរវាងកម្ពុជានឹងសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាមគឺអនុវត្តតាមគោលការណ៍ច្បាប់ និងអន្តរជាតិ ដូចមានចែង ក្នុងសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០០៥ ធ្វើឡើងត្រឹមត្រូវ ច្បាស់លាស់ និងផ្តល់ប្រយោជន៍ធំធេងដល់ពលរដ្ឋ។
អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន មានប្រសាសន៍ថា កន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាលឯកបក្ស របស់លោក ហ៊ុន សែន បានកំណត់បង្គោលព្រំដែនដោយលាក់បាំង ខ្វះតម្លាភាព និងមានភាពមិនប្រក្រតីច្រើន ធ្វើឱ្យបាត់បង់ដីខ្មែរតាមតំបន់ព្រំដែន។
លោក អ៊ុំ សំអាន៖ «ពលរដ្ឋសឹងមិនហ៊ានចេញពីផ្ទះផង នៅសម័យកូវីដ១៩ ជាឱកាសរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន បោះបង្គោលលួចលាក់ចោរលួច។ រដ្ឋាភិបាលថ្មី គួរបង្ហាញស្នាដៃ អ្វីដែលឪពុករបស់ខ្លួនធ្វើខុសគឺកែ កុំឱ្យជាប់ឈ្មោះជាជនក្បត់ជាតិ ដូចពលរដ្ឋថា ពីឪហើយមកដល់កូនទៀត»។
អនុសញ្ញាទីក្រុងវីយែន ប្រទេសអូទ្រីស (Austria)ឆ្នាំ ១៩៦៩ ស្តីពីសន្ធិសញ្ញា ចែងថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនត្រូវអនុលោមតាមប្រទេសដាក់អាណានិគមដែលកម្ពុជាធ្លាប់ឋិតក្រោមអាណានិគមនិយមបារាំង។
លោក អ៊ុំ សំអាន អះអាងថា មរតកបន្សល់ពីសម័យបារាំងគឺជាអនុសញ្ញាកម្ពុជាកូសាំងស៊ីនឆ្នាំ ១៨៧៣ ដែលមានបង្គោលព្រំដែន ១២៤ បង្គោល ដែលរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មី ត្រូវស្វែងរកបង្គោលទាំងនេះ ធ្វើជាមូលដ្ឋានកំណត់ព្រំដែន។
រីឯ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ បានចែងថា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានចុះហត្ថលេខា ដោយសន្យាថា ឈប់ឈ្លានទឹកដីកម្ពុជា។
កាលពីឆ្នាំ២០២០ គណៈកម្មាធិការចម្រុះកិច្ចការព្រំដែននៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា និងវៀតណាម បានចុះហត្ថលេខាប្រើប្រាស់ផែនទីថ្មី ខ្នាត ១/២៥ពាន់ យកពីប្រទេសវៀតណាម និងបោះពុម្ព ដោយក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយ នៅប្រទេសដាណឺម៉ាក (Denmark)។
រដ្ឋាភិបាលចាត់ទុកការប្រើផែនទីថ្មីនេះ គឺជាការទទួលស្គាល់លទ្ធផលបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា និងវៀតណាម ដែលបោះរួចចំនួន ៨៤ភាគរយ។
ចំណែកគណបក្សប្រឆាំងនិងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលចោទថា ការចុះហត្ថលេខាទទួលយកផែនទីនេះ ជាការទទួលស្គាល់ការឈ្លានពានរបស់វៀតណាម ខណៈដែលកម្ពុជាកំពុងមានជម្លោះនយោបាយដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាលឯកបក្ស ឡើងកាន់អំណាចដោយសារការបោះឆ្នោតបង្គ្រប់កិច្ចចំនួន ២អាណត្តិមកហើយ៕