ក្រោយពីអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តបន្ទាយមានជ័យចេញសេចក្ដីសន្និដ្ឋានបឋមកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី២៧ ខែធ្នូថានាយរងប៉ុស្តិ៍ច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែត លោក ឈាន ពិសិដ្ឋពិតជារងរបួសនៅជើងស្តាំ រហូតដួលសន្លប់ ដោយសារលោក ឌិន ពុទ្ធីមន្ត្រីរបស់គណបក្សប្រឆាំងបើករថយន្តបុក តាមរបាយការណ៍បូលិសមក លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេងបានយល់ស្របកាលពីថ្ងៃទី២ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ពីការសន្និដ្ឋានរបស់អយ្យការសាលាដំបូងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដោយថា ៖«ពិនិត្យអស់ហើយជុំវិញរឿងនេះ ពិតគឺវាអ៊ីចឹងព្រោះអ្វីដែលព្រះរាជអាជ្ញាសាលាដំបូងខេត្តបន្ទាយមានជ័យគេបានដំណើរការ»។ បានសេចក្តីថាលោកស ខេងអត់បានចាត់ឲ្យមានការអង្កេតឯករាជណាមួយទេ គឺគ្រាន់តែនិយាយតាមការសន្និដ្ឋានរបស់អយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តបន្ទាយមានជ័យតែប៉ុណ្ណោះ ។
តើអយ្យការនេះបានហៅសាក្សីទៅសួរឬអត់ តើបានមើលវិដែអូដែលគេបង្ហោះជាច្រើន ជាពិសេសវិដេអូចុងក្រោយបង្ហាញលោក ឈាន ពិសិដ្ឋ ដើរចេញនៅសណ្ឋាគានៅស្រុកសៀមជាមួយស្រីម្នាក់ដូចជាគ្មានរបួសអ្វីទាំងអស់ ។ សញ្ញាទាំងអស់នេះ បើប្រសិនណាជាអយ្យការមានគតិយុទ្ធ គឺត្រូវហៅលោក ឈាន ពិសិដ្ឋមកសួរ ព្រោះកាលពេល “ សន្លប់ “ ថាសួរមិនបាន ហើយត្រូវឲ្យពេទ្យផ្សេងទៀត ធ្វើបដិកោសលវិច័យ ដែលពេទ្យមុនមើលនោះ ជាពិសេសរូបថតករ ដែលថាក្រិច ។ តែនេះអត់មានទេ មានអ្នកឃើញជាច្រើនបានស្មគ្រ័ចិត្ត នាំគ្នាទៅឈរបង្ហាញមុខ និង សុំចូលទៅធ្វើជាសាក្សី ក៏តុលាកាមិនហៅទៅទេ នេះគឺបានសេចក្តីថា អយ្យការនេះបានសន្និដ្ឋាន ដូចជាគ្រោងទុកជាមុនមិនចាំបាច់ចុះទៅស៊ើបសួរទេ ។
នេះយើងមិនឆ្ងល់ទេ ដូចជាអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញមានការឆកល្វែងយ៉ាងដូច្នេះដែរ កាលពីមានការវាយទាប់គ្នាកាលពីថ្ងៃទី ១៥ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៤ រវាង អ្នកហែបាតុកម្ម នឹង កងកំលាំងជួលដោយសាលាខ័ណ្ឌដូនពេញ គង់តែមាន វិដែអូជាភស្តុតាងយ៉ាងដូចម្តេចក៏ដោយ ក៏អយ្យការនេះ សន្និដ្ឋានថា ពួកបាតុករជាអ្នកបង្កហេតុ ហើយចាប់ដាក់គុក ដោយខ្លះ ទោសដល់ទៅជាង ១០ ឆ្នាំទៅទៀត ។
ដូចជារឿងសំលាប់លោកកែម ឡី ក៏ដូច្នេះដែរ គឺ ចៅក្រមស៊ើបអង្កេតសន្មត់កាលពីថ្ងៃទី ២៣ ធ្នូ ថា មានតែមនុស្ស មួយម្នាក់ ឈ្មោះពិត អឿត អាងហៅ “ជួបសំលាប់” ។ ហើយចៅក្រមស៊ើបអង្កេតមិនព្រមបង្ហាញវិដេអូឲ្យសាធារណៈជនឲ្យឃើញ ព្រមទាំងនៅពេលនោះមានបុគ្គលិក ហាងសាំងកាលតិក(Caltex) ដែលឃើញ ជាសាក្សីក៏មិនបញ្ចេញកំណត់ហេតុនោះទេ ។ចៅក្រមស៊ើបសួរ បានបញ្ជូនសំណុំរឿងទាំងមូលទៅព្រះរាជអាជ្ញាដើម្បីធ្វើដីកាសន្និដ្ឋានស្ថាពរ គង់តែមន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី២១ ធ្នូ ថាក្រោយពីការសួរចម្លើយ និងការសារភាពរបស់ជនសង្ស័យ ជួប សម្លាប់លោកមិនជឿថាចម្លើយសារភាពជាការពិតទេ៖«យើងបានសន្និដ្ឋានថា ជនល្មើសនេះមានចេតនាឆ្លើយបំភ័ន្តសមត្ថកិច្ចមិននិយាយការពិត។ យើងមិនជឿថា ជនល្មើសនេះឈ្មោះ ជួប សម្លាប់មិនជឿថាជនល្មើសនេះឲ្យលុយ កែម ឡីខ្ចី៣ពាន់។ លោកលោកខៀវ សុភ័គ បន្ថែម៖យើងមើលទី១ជួប សម្លាប់វាមិនដែលខ្មែរយើងអ្នកណាឈ្មោះ ជួប សម្លាប់ ទេ អាសម្លាប់ អាងាប់ទេ។ទី២កែម ឡីជំពាក់លុយគេ ៣ពាន់គឺអត់មានសោះ។ ទី៣ឈ្មោះ អាលីស លក់កាំភ្លើងឲ្យវាថាតម្លៃ ៣ពាន់ដុល្លារដែរ ហើយថាឈ្មោះប៉ូលិសនៅថៃ ទៅរកឯណាឃើញ? មិនប្រាប់ទីកន្លែង»។
អំពើទាំងអស់នេះ ដែលគ្មានភាពប្រក្រតី តើឲ្យមតិមហាជននឹងអាចជឿទៅលើក្រសួងយុត្តិធម៌បានទេ ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះអាជ្ញាធរបានកំញើញរិះរកនិតិវិធីតាមផ្លូវច្បាប់ ថានឹងប្តឹងចំពោះជនណាមួយដែលនិយាយខុសពីការសន្និដ្ឋានរបស់អាជ្ញាធរ ។
នេះមិនមែនតែការកំញើញនោះទេ មានទាំងច្បាប់ ដែលអនុម័តនៅសភា កាលពីថ្ងៃទី ៣០ ខែ វិច្ឆកា ឆ្នាំ ២០១៥ ច្បាប់ស្តីពីស្ថិតិ ដែលមានចែងថា ទិន្នន័យទាំងឡាយដែលចេញពីអាជ្ញាធ គឺជាទិន្នន័យ ផ្លូវការណ៍ ហេតុនេះ អ្នកណាមួយឲ្យឬ និយាយខុសពីទិន្នន័យនេះ គេអាចចោទបានពីនេះ ពីនោះ ដូចយើងឃើញស្រាប់មកហើយ ។
នេះ យើងរស់នៅក្នុងប្រទេសមួយ ដែលមិនដឹងយកអី្វជាគោលនោះទេ ។ ពួកអ្នកកាន់អំណាចសព្វថ្ងៃ ស្មានតែខ្លួនកាន់អំណាចរហូត បានជាមិនគិតដល់ពេលធ្លាក់ពីអំណាចនោះទេ។ បើចេះគិត ប្រហែលជាមុននឹងធ្វើអ្វីមួយត្រូវគិតពីផលវិបាកចំពោះអំពើរបស់ខ្លួន ។ ហេតុនេះ យើងចេះតែចោទសួរថា បើពួកនេះធ្លាក់ពីអំណាចទៅ តើពួកកូនចៅ មិត្តភ័ត្ររត់ទៅរស់នៅឯណា? គង់តែអ្នកកាន់អំណាចថ្មីមិនប្រកាន់ វប្បធម៌ទឺកឡើងត្រីស៊ីស្រមោទ ទឹកហោចស្រមោចស៊ីត្រីក៏ដោយ តែអ្នកដែលរងគ្រោះដោយអំពើអយុត្តិធម៌អស់នេះ តើគេនឹងអនុគ្រោះឲ្យទេ ។
ទីបញ្ចប់ខ្ញុំសុំជូនយោបល់សើចលេងមួយ បើប្រសិនណាមួយជាមានករណីយរបៀបនាយរងប៉ុស្តិ៍ច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែត លោក ឈាន ពិសិដ្ឋ ដែលធ្វើពុតដេកដួលមុខឡានរបៀបនេះ គឺយកទឹកចាក់ក្នុងច្រមុះឲ្យភ្ញាក់ ឬ ចាក់ម្រេចក្នុងច្រមុះឲ្យកន្តាស់ តើសន្លប់មែនឬអត់ យើងត្រូវរកវិធីដេញជើងអ្នកខូច បើអាជ្ញាធរគ្មានយុត្តិធម៌ដូចនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានោះទេ ៕ លិម គិម យ៉ា