ព្រះរាជាខ្មែរប្រារព្ធទិវាគ្រងរាជ្យសម្បត្តិ ក្នុងរបបដែលអ្នកប្រាជ្ញហៅថារស់រានដោយប្លន់អំណាច
ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី
ប្រទេសកម្ពុជា ប្រារព្ធពិធីគ្រងរាជ្យសម្បត្តិខួប ២០ឆ្នាំនៃព្រះករុណាព្រះបាទ សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី យ៉ាងអធិកអធមជាងរាល់ឆ្នាំ ដែលមានរយៈពេល ៣ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៨ ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ខណៈក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមថាព្រះអង្គជាក្សត្ររងគ្រោះមួយព្រះអង្គដែលត្រូវប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ចាប់ទុកជាចំណាប់ខ្មាំងក្នុងការប្រើប្រាស់អំណាចតាមទំនើងចិត្តរបស់គាត់ ដើម្បីបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យ។
នៅក្នុងព្រះរាជពិធីខួប ២០ឆ្នាំនៃការឡើងគ្រងរាជ្យសម្បត្តិនៃព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលៗនៅប្រទេសកម្ពុជាមានទាំងប្រធានព្រឹទ្ធសភា ប្រធានរដ្ឋសភា នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្សេងៗទៀត ព្រមទាំងរាជវង្សានុវង្សផងដែរក្នុងពិធីសាសនានៅឯព្រះបរមរាជវាំង។
គណៈកម្មការរៀបចំបុណ្យជាតិ-អន្តរជាតិ បានណែនាំឲ្យរាជធានី-ខេត្តរៀបចំតាំងព្រះបរមឆាយាល័ក្ខណ៍ព្រះមហាក្សត្រ តុបតែងលម្អភ្លើងបំភ្លឺ ទង់ជាតិ ទង់សាសនា បដាពាក្យស្លោក ជាដើម ព្រមទាំងមានកម្មវិធីចុះសួរសុខទុក្ខអ្នកជំងឺតាមមន្ទីរពេទ្យ កុមារកំព្រា ជនពិការ និងចាស់ជរាដែលគ្មានទីពឹង។
នៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា មានព្រះរាជពិធីថ្វាយព្រះពរនៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង ហើយនៅថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា ជាថ្ងៃចុងក្រោយ នឹងមានរៀបចំមិទ្ទីញមហាជននៅខាងមុខព្រះបរមរាជវាំង។ បន្ទាប់មក នៅពេលយប់ គឺមានការអុជកាំជ្រួចរយៈពេល ៣យប់ជាប់គ្នា ដើម្បីញ៉ាំងឲ្យពិធីបុណ្យប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងមហោឡារិកជាងរាល់ឆ្នាំ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កន្លងមកថា ក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំដែលព្រះមហាក្សត្រខ្មែរគ្រងរាជ្យសម្បត្តិ ព្រះអង្គបានបំពេញព្រះរាជមុខនាទី និងព្រះរាជកិច្ចតិចតួចបំផុត ហើយអាចបំពេញបានតែខាងផ្លូវមនុស្សធម៌ប៉ុណ្ណោះ ខណៈខាងកិច្ចការនយោបាយ ព្រះអង្គមិនបានបំពេញដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឡើយ។
លោក ម៉ែន ណាត អះអាងថា ការដែលព្រះអង្គមិនបានបំពេញព្រះរាជមុខនាទី និងព្រះរាជកិច្ចបែបនេះ គឺដោយសារព្រះអង្គជាក្សត្ររងគ្រោះមួយព្រះអង្គដែលត្រូវលោក ហ៊ុន សែន ចាប់ទុកជាចំណាប់ខ្មាំងក្នុងការប្រើប្រាស់អំណាចទំនើងចិត្តរបស់គាត់ ដើម្បីបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យ រំលោភច្បាប់ កម្ទេចក្រុមប្រឆាំង និងចាប់សកម្មជននានា ជាដើម។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជារូបនេះបញ្ជាក់ថា ទង្វើអាក្រក់ដែលលោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើដោយយកព្រះមហាក្សត្រមកបាំងពីមុខសព្វថ្ងៃនេះ គឺជាចេតនាដ៏ស្មោកគ្រោកមួយដែលគាត់ចង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមួយនគរ បាត់ជំនឿលើព្រះមហាក្សត្ររបស់ខ្លួន ស្របពេលដែលលោក ហ៊ុន សែន ខ្លួនឯងកំពុងលើកតម្កើងខ្លួនស្មើនឹងស្តេចផែនដីក្នុងនាមជាប្រមុខរដ្ឋស្តីទីនៅពេលនេះទៅហើយនោះ។
ព្រះមហាក្សត្រព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ត្រូវបានសម្រេចជ្រើសតាំងឡើងគ្រងរាជ្យសម្បត្តិនៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤ ដោយក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បត្តិចំនួន ៩រូប ក្រោយព្រះបិតាព្រះអង្គ គឺព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានដាក់រាជ្យសម្បត្តិនៅថ្ងៃទី០៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ រយៈពេលនៃការគ្រងរាជ្យរបស់ព្រះអង្គអស់ ២០ឆ្នាំមកនេះ ត្រូវគេលើកឡើងថា ព្រះអង្គបានរងនូវការប្រមាថ និងរំលោភបំពានពីមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន គ្រប់បែបយ៉ាង រួមទាំងការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរថែមទៀត។
កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០០៥ លោក ហ៊ុន សែន បានគំរាមរំលាយរបបរាជានិយម គឺមានន័យថា បំបាត់ស្តេចចេញពីទឹកដីខ្មែរតែម្តង ប្រសិនបើព្រះអង្គមិនឡាយព្រះហស្តលើសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់បំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០០៥ ដើម្បីឱ្យគាត់អាចប្រើប្រាស់សន្ធិសញ្ញានេះកាត់ទឹកដីខ្មែរឱ្យទៅវៀតណាម ទេនោះ។
គួររៀនពិនិត្យមើលរបៀបគ្រប់គ្រងនៅស្រុកខ្មែរសព្វថ្ងៃជាការរៀនសូត្រ ថាតើវាដូច ឬត្រូវនឹងអ្វីអ្នកប្រាជ្ញក្រិក ប្លាតុង និង អារីស្តូត និយាយកាលពីជាង ២០០០ឆ្នាំមុនឬទេ ដើម្បីសម្គាល់របៀបដឹកនាំនៃមេដឹកនាំណាម្នាក់។
អ្នកប្រាជ្ញក្រិក និយាយថា៖ របបដឹកនាំ ទោះជាដឹកនាំដោយមនុស្សម្នាក់ ដូចជាស្តេច monarchy ក៏ដោយ បើគិតអំពីកិច្ចការពារផលប្រយោជន៍ប្រជារាស្ត្រជាធំ គេមិនទាន់ចាត់ទុកជាមេដឹកនាំផ្ដាច់ការទេ។ បើចាប់ផ្តើមដឹកនាំដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនបែបអត្តទត្ថប្រយោជន៍ បំពានច្បាប់ហើយ នោះគេក្លាយជាមេដឹកនាំផ្ដាច់ការ tyranny ហើយ។ អ្នកដឹកនាំផ្ដាច់ការ tyrant បង្ហាញសញ្ញាឲ្យពលរដ្ឋដឹងតាមរយៈរបៀបដឹកនាំមួយចំនួន មានដូចជា ការប្រើអំណាច មិនគោរពច្បាប់ទម្លាប់ កាចសហាវ ជិះជាន់សង្កត់សង្កិន តាំងខ្លួនថាទេវតាចាប់កំណើត ឬអាទិទេពជប់ឲ្យមកដឹកនាំមនុស្សការមិនអនុញ្ញាតឲ្យនរណាម្នាក់រិះគន់ ការបំភ័ន្តភ្នែកមនុស្សម្នាតាមរយៈការរៀបឆាកបោះឆ្នោតលួចបន្លំលទ្ធផលដើម្បីរក្សាអំណាចខ្លួន។
អ្នកប្រាជ្ញក្រិក អារីស្តូត និយាយទៀតថា៖ ជនផ្ដាច់ការឡើងកាន់អំណាចពីថ្នាក់ក្រោម ដោយប្លន់យកអំណាចពីមេដឹកនាំស្របច្បាប់ ហើយរក្សាអំណាចតវង្សត្រកូល ដោយប្រើអំពើហិង្សាគំរាម បន្លំភ្នែកសាធារណជន ជួលអង្គរក្សការពារ បំភ័យអំពីការផ្ទុះសង្គ្រាម ឲ្យពលរដ្ឋពឹងតែលើខ្លួនម្នាក់ បណ្តេញមនុស្សពីក្រុមខ្លួន ធ្វើឃាត រឹបអូសយកទ្រព្យសម្បត្តិគេ៕